Elke week werk ik samen met cosmetisch arts Jeannette Hessels in haar kliniek in Utrecht. Wij delen onze bevlogenheid over huidverbetering en de samenwerking met haar is altijd een feestje. Haar motto is ‘schoonheid van binnen en van buiten‘ en ik ben erg blij dat zij haar specifieke kennis op dat gebied als gastblogger met ons wil delen. Haar eerste bijdrage gaat over collageensupplementen: werken die nou echt?
Ik krijg regelmatig de vraag: “Wat vind jij nou van collageensupplementen?”
We worden bekogeld met reclame daarvoor – het ene supplement belooft nog mooiere resultaten dan het andere, maar wat is er nu van waar? En waar moet je op letten?
Voor een goed antwoord ben ik in de literatuur gedoken.
Wat is collageen eigenlijk?
Om te beginnen: wat is collageen precies?
Collageen is een eiwit dat voorkomt in een groot aantal weefsels van ons lichaam: huid, kraakbeen, gewrichten, botten, ligamenten etc. Het aandeel collageen op de totale hoeveelheid eiwitten in ons lichaam is 25%.
Er zijn verschillende typen collageen, waarvan type I, II en III het meest voorkomen. In de huid zien we het meest type I collageen.
Hoe werkt collageen?
Ons lichaam maakt voortdurend nieuw collageen aan. In de huid gebeurt dit door de fibroblasten in de diepere lagen van de huid. Hiervoor is een continue aanvoer van bouwstoffen nodig, onder andere verschillende aminozuren en vitamine C.
De aanmaak van collageen neemt af naarmate we ouder worden, waardoor de huid zijn stevigheid en elasticiteit verliest. Verslapping en rimpels zijn het gevolg….
Smeren of slikken?
Om het lichaam te ondersteunen bij de productie van nieuw collageen voor onder andere de huid, maar ook voor onze botten, kunnen we een collageensupplement nemen. Het smeren van producten met collageen op de huid heeft geen effect omdat het collageen niet doordringt tot daar waar we het hebben willen. We zijn dus aangewezen op supplementen.
Deze supplementen dienen altijd ‘gehydrolyseerd’ collageen te bevatten, dat wil zeggen dat het collageen al is afgebroken tot peptides (kleine ketens van aminozuren), zodat het goed opgenomen kan worden. De meest voorkomende aminozuren in collageensupplementen zijn glycine, proline en hydroxyproline.
Wat is de invloed van collageensuppletie?
Uit verschillende wetenschappelijke studies blijkt dat collageensupplementen een positieve invloed hebben op de hydratatie, stevigheid en elasticiteit van de huid (1, 2, 4), maar dat ze ook de symptomen van gewrichtsklachten kunnen verminderen (3).
Er worden bovendien steeds meer studies verricht naar het positieve effect van collageensupplementen op de botdichtheid (5) – in het kader van preventie en behandeling van osteoporose een niet onbelangrijk detail. Het bijzondere van de werking van collageensupplementen is dat ze niet alleen het lichaam aanzetten tot de productie van nieuw collageen, maar dat ze ook de afbraak van collageen verminderen (1). Een win-win dus.
Dierlijke oorsprong
De oorsprong van collageensupplementen is altijd dierlijk: het wordt gemaakt van de beenderen van koeien of de huid/weefsels van vissen. Veganistisch collageen bestaat niet. Er zijn wel collageensupplementen die de titel ‘vegan’ hebben, maar deze bestaan uit stoffen die de eigen collageenvorming stimuleren, zoals vitamine C, biotine en zink; niet de daadwerkelijke peptiden waar collageen uit opgebouwd is. Je zou dus beter kunnen spreken van ‘collageenboosters’. Er wordt wel steeds meer onderzoek naar gedaan hoe collagee peptiden gemaakt kunnen worden zonder dat er dieren aan te pas komen.
Als je geen collageensupplementen wilt gebruiken, kun je ook je toevlucht nemen tot zogenaamde bone broth, het ouderwets koken van de beenderen van bijvoorbeeld kip. De biologische beschikbaarheid (de mate van opname door het lichaam) van het collageen dat hierin zit, is wat minder dan dat van de gehydrolyseerde supplementen. Bovendien moet je dan dagelijks redelijk wat bouillon wegdrinken…
Dus…
Concluderend kunnen we zeggen dat collageensuppletie bewezen effectief is. Zelf neem ik al een paar jaar 10 g collageenpoeder per dag. Hoewel mijn voeding vrijwel uitsluitend plantaardig is, maak ik voor collageen graag een uitzondering.
Waar moet je collageensupplement aan voldoen?
- Het dient gehydrolyseerd collageen te zijn, dus collageenpeptides bevatten.
- Liefst zonder toegevoegde smaakstoffen, suiker of zout.
- De dieren zijn goed behandeld (bijvoorbeeld biologische, grasgevoerde koeien).
- Er is geen verontreiniging van het product (collageen van vis uit vervuild water is geen goed idee).
- Het liefst is het supplement getest door een onafhankelijk laboratorium.
- Je hebt 10 g per dag nodig.
- Tip: combineer je collageensupplement met vitamine C, dit bevordert de opname en werking.
Geraadpleegde literatuur:
- DOI: 10.1089/jmf.2019.0197
- DOI: 10.3390/nu10010097
Jeannette Hessels, augustus 2022
